صرفنظر از فاکتورهاي ژنتيکي و سابقه فاميلي، عوامل محيطي متعددي به عنوان فاکتورهاي افزايش دهنده خطر بروز سرطان مطرح شده اند، توصيه هاي کلي براي پيشگيري از سرطان شامل اصلاح سبک زندگي و توجه به تغذيه سالم ، تحرک ، کاهش استرس و عدم مصرف الکل و دخانيات (سيگار قليان و پيپ) به شرح ذيل مطرح شده است:
توصيه هاي کلي براي پيشگيري از سرطان
- روش هاي کنترل استرس را بياموزيد.
- به همنوعان خود مهر بورزيد.
- رژيم غذايي مغذي و متعادل را استفاده کنيد.
- غذاهاي حاوي فيبر را بيشتر مصرف کنيد. (غلات)
- سبزي و ميوه تازه و محتوي ويتامين هاي آنتي اکسيدان نظير A و C به مقدار کافي مصرف شود.
- براي پخت غذا بجاي سرخ کردن از آب پز کردن استفاده کنيد.
- غذاهاي پرکاري ،چرب بويژه چربيهاي اشباع شده ، شور و نمک اندود و دودي را بسيارمحدود نماييد.
- مصرف گوشت بخصوص گوشت قرمز و کبابي را محدود نماييد واستفاده از ماهي ، را فراموش نکنيد.
- از موارد غذايي حاوي آنتي اکسيدان نظير کلم بروکلي، هويج و گوجه فرنگي استفاده کنيد.
- مصرف پياز و سير، خطر سرطان ها بخصوص سرطان معده را کاهش مي دهد
- وزنتان را در حد ايده آل نگهداريد.
- به هر ميزان که برايتان مقدور هست تحرک داشته باشيد.
- برنامه ورزشي شامل پياده روي ،شنا و يا دوچرخه سواري را براي
۵ روز در هفته حداقل به مدت ۳۰ دقيقه مورد توجه قرار دهيد.
- دخانيات و الکل مصرف نکنيد.
- با توصيه پزشک اقدامات تشخيصي سالانه غربالگري سرطان را انجام دهيد.
در صورت دارا بودن علايم هشدار دهنده سرطان به پزشک مراجعه کنيد:
- ابتلا به سرطان در اقوام درجه يک
- تغيير در خال هاي پوستي
- زخم هاي بدون بهبود
- توده در هر جاي بدن
- سرفه يا گرفتگي صداي طوالني مدت
- اختالل بلع يا سوء هاضمه طوالني
- استفراغ يا سرفه خوني
- اسهال يا يبوست طوالني
- خونريزي غير طبيعي ادرار، مدفوع، واژن، نوک پستان
- بي اشتهايي يا کاهش وزن بي دليل
- ضعف و خستگي مداوم
نکاتي در خصوص چند سرطان هاي شايع
- سرطان معده:
ناشي از رشد بيش از حد سلولهاي بد خيم در معده است.که طي ساليان و به آرامي رشد مي کند.متأسفانه درمراحل ابتدايي علائم چنداني ديده مي شود و در سنين بالاتر از ۵۰ سال به شدت افزايش مي يابد.
توصيه هاي اختصاصي پيشگيري از سرطان معده
نشانه هاي سرطان معده شامل علائم سوء هاضمه مانند درد ، نفخ و سنگيني سر دل را بخصوص در افراد بالاي ۴۵ سال جدي بگيريم .
- سرطان کولورکتال :
سرطان کولورکتال بروز بدخيمي در هر قسمت از کولون (روده بزرگ) يا رکتوم ( مقعد) است که اين دو ، بخشهاي انتهايي سيستم گوارشي بدن مي باشند. سن بروز آن حدود ۴۵-۵۰ سال مي باشد.
توصيه هاي اختصاصي پيشگيري از سرطان کولورکتال
- مصرف داروهاي ضدالتهاب غير استروئيدي
- رژيم حاوي کلسيم
- توجه و شناسايي نشانه هاي سرطان کولورکتال شامل:
- خونريزي از دستگاه گوارش تحتاني (مدفوع خيلي تيره رنگ)
- هرگونه تغيير در عادت دفع معمولي روزانه که طول بکشد( بروز اسهال يا يبوست )
- دردهاي شکمي
- بروز علائم انسداد ( تهوع و استفراغ پايدار)
- سرطان کولون:
-۱سن:اکثر افراد مبتلا به اين بيماري سن بالاي ۵۰ سال دارند اما اين بيماري در هر سني اتفاق مي افتدنکته قابل توجه اين است که بيشتر سرطان هاي روده در ابتدا نشانه اي ندارد و جهت تشخيص اوليه و زودهنگام سرطان نياز به انجام روش هاي ارزيابي پايه بصورت غربالگري مي باشد. بيماري هاي ذيل شانس بيشتري جهت ابتلا به سرطان کولون دارند که بايد مورد توجه قرار گيرند:
-۲پوليپها: اين بيماري به صورت رشد توده هاي خوش خيم در جدار روده است که معمولا بعد از سن ۵۰ سالگي شايع است.
کوليت اولسروز: در اين بيماري پوشش جدار روده بزرگ دچار التهاب شده است.
-۳سابقه سرطان : سرطان روده بزرگ سرطان تخمدان-رحم يا پستان
توصيه هاي اختصاصي پيشگيري از سرطان کولون
- توجه به علائم و نشانه هاي احتمالي
- تغيير در اجابت مزاج مانند اسهال يا يبوست که بيش از دو هفته طول بکشد.
- باريک شدن قطر مدفوع
- وجود خون همراه مدفوع
- احساس نا خوشي و درد شکم
- احساس دفع ناکامل پس از اجابت مزاج
- سرطان پستان :
شايع ترين بدخيمي هاي زنان در خانم هاي ۱۵ الي ۵۵ ساله مي باشد. سرطان پستان صرفا يک بيماري منفرد نيست بلکه به ميزان استروژن و سن بيمار به هنگام شروع آن بستگي دارد.لذا افزايش سن ، سابقه فاميلي و ابتلا مادر ، خواهر و يا فاميل درجه يک ،سابقه قبلي سرطان رحم ، تخمدان ها و کولون و نازايي از عوامل مستعد کننده ابتلا به سرطان پستان هستند
توصيه هاي اختصاصي پيشگيري از سرطان سينه
- ترغيب به ازدواج و بارداري زير ۳۰ سال
- محدوديت مصرف قرص ضد بارداري
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض تابش پرتوهاي يونيزان در سنين بلوغ تا۳۰ سالگي
