كرومبوز وريد عمقي پا (DVT) و آمبولي وريدي چيست؟
در سيستم گردش خون ، خون به صورت مايع بوده كه وجود لخته در اين جريان امري است غير طبيعي زماني كه يك لخته خون در وريدهاي عمقي اندام تحتاني اغلب در ساق يا ران ايجاد شود باعث جلوگيري از جريان خون و آسيب عروق خوني ميشود كه اين عارضه را ترومبوز وريدهاي عمقي پا DVT مي نامند. DVT يك بيماري شايع پزشكي بوده كه شايع ترين محل براي ايجاد آن رگ هاي عميق در پا است. اما گاهي اوقات وريدهاي ديگر نقاط بدن را نيز مبتلا مي سازد.
هنگامي كه فردي دچار DVT مي شود، ممكن است لخته ايجاد شده به سمت ريه ها حركت كرده و با عبور از طريق گردش خون در رگ هاي خوني ريه جايگزين شود كه اين عارضه را آمبولي ريوي (DE) مي نامند.
علائم بيماري DVT يا PE چيست؟
علائم و نشانه هايي كه ممكن است در DVT يا PE ديده شود عبارتند از:
۱- درد
۲- تورم
۳- قرمزي
۴- گرمي
۵- تنگي نفس
۶- تپش قلب
۷- احساس سبكي سر
عوامل مستعد كننده بروز DVT چيست؟
۱- كم تحركي( مربوط به بيماران در حال بستري در بيمارستان كه به دليل بستري فعاليت آنها محدود شده است)
۲- استعمال دخانيات
۳- اضافه وزن و چاقي
۴- بيماريهاي حاد از جمله نارسايي قلبي- بيماريهاي مزمن تنفسي- عفونت و سرطان
۵- داروهاي ضد بارداري و هورمون هاي درماني
۶- سن بالاي ۴۰ سال
۷- اعمال جراحي به ويژه تعويض مفصل ران و زانو
درمان DVT چيست؟
زماني كه براي يك فرد تشخيص DVT يا PE داده مي شود. بايد درمان ضد انعقاد شروع شود و دارويي به نام هپارين تجويز ميشود كه به صورت تزريقي بوده، اما داروي وارفارين نيز اغلب در دوره درمان و بعد از آن نيز تجويز خواهد شد.
در بيماران با درمان وارفارين نياز به انجام آزمايش خون و اندازه گيري سطح INR خون دارند كه با توجه به سطح INR دوز وارفارين توسط پزشك معالج تنظيم ميشود.
بايد سه ماه اول درمان ضد انعقاد، INR خون چك شود.
تمرين DVT در منزل چيست؟
چند تمرين ساده مي تواند به جلوگيري از DVT به شما كمك كند:
۱- بالا نگه داشتن انگشتان پا : پاشنه ي پاي خود را بر روي زمين قرار دهيد و تا حد امكان نوك انگشتان پا را بالا نگه داريد و سپس انگشتان هر دو پا را صاف بر روي زمين به حالت اول برگردانيد. تكرار اين تمرين باعث جلوگيري از تجمع خون در ماهيچه ساق پا ميشود.
۲- چرخش مچ پا : مچ پاي خود را در حالي كه بر روي صندلي نشسته ايد يكبار در جهت عقربه هاي ساعت و يكبار بر خلاف آن به مدت ۳۰ ثانيه بچرخانيد در اين حركت تنها مچ پاي شما حركت كند نه زانو.
هر دو ورزش فوق را چندين با در روز انجام دهيد.
پيگيري هاي عمومي DVT چيست؟
۱- پس از انجام اعمال جراحي در اسرع وقت فعاليت خود را شروع كنيد.
۲- پوشيدن جوراب واريس تا زير زانو به مدت حداقل ۶ ماه در برخي موارد تا دو سال
۳- ورزش : ورزش ماهيچه ساق پا به ويژه زماني كه شما براي مدت طولاني مي نشينيد.
۴- قبل از اعمال جراحي پزشك براي شما داروهاي ضد انعقاد تجويز مي كند، كه اين رقيق كننده هاي خون جهت جلوگيري از لخته شدن خود بوده كه البته ممكن است خطر خونريزي را افزايش دهد.
پس از ترخيص از بيمارستان به نكات زير توجه كنيد:
۱- اگر شما احساس درد در ساق پا داشتيد كه پس از بالا بردن پا و يا استراحت اين علائم برطرف شد جاي نگراني نبوده و نياز به اقدام خاصي نيست.
۲- اگر شما دچار علائم درد در ساق پا شديد كه به صورت ناگهاني شروع شد و پس از استراحت و يا بالا بردن پا بهتر نشد بايد به نزديك ترين مركز درماني مراجعه نمائيد.
۳- اگر شما دچار درد مداوم در قفسه سينه و يا اشكال در تنفس و يا اينكه سرفه خوني شد نزديك ترين مركز درماني مراجعه نمائيد.
۴- در بيماراني كه وارفارين مصرف مي كنند بزرگ ترين مشكل خونريزي است كه به احتمال زياد به دليل INR بالاتر از ۵.۰ مي باشد. بنابراين شما بيمار عزيز بايد پس از شروع وارفارين ۵ روز بعد INR خود را چك كنيد.
