CT Scan چيست؟
(CT scan ( Computerized tomography Scan يا سي تي اسکن يک روش تصويربرداري تشخيصي مي باشذ که با استفاذه از اشعه X تعداد زيادي تصوير از ارگان موردنظر به صورت اطلاعات خام دريافت گرديده و در مانيتور قابل رويت خواهد شد, سپس پردازش و بازسازي کامپيوتري انجام شده و نهايتا يک تصوير ۲D (دوبعدي) يا ۳D (سه بعدي) فراهم مي گردد. با استفاده از اين روش جزئيات بيشتري از ساختار نرمال و پاتولوژي هاي احتمالي ارگان هاي داخلي, استخوان ها, بافت نرم و عروق خوني بدست مي آيد که پزشکان را در تشخيص بيماري ياري خواهد رساند.
اين روش تصويربرداري مي تواند ساده يا همراه با تزريق ماده حاجب انجام شود.
لازم به ذکر است در نسل هاي جديد دستگاه هاي سي تي اسکن, با استفاده از تکنولوژي اسپيرال (Multislices) تصويربرداري در کوتاهترين و راحت ترين شرايط با کيفيت و جزئيات بالا قابل انجام است.
کاربردها و هدف از انجام CT scan
- آسيب هاي ناشي از ضربه (Traumatic injuries)
- توده ها (Tumors)
- سکته (Stroke)
- عفونت (Infection)
- بيوپسي تحت گايد سي تي (Biopsies of Cancer)
- درناژ (Draining of abscess)
- بيماران با علائم حاد (Acute symptoms such as chest or
abdominal pain)
- آمبولي ريه (Pulmonary embolism)
- آنوريسم آئورت (Aortic aneurysm)
آمادگي مورد نياز جهت انجام CT scan
- از ۲۴ساعت قبل از انجام تا ۴۸ساعت بعد از انجام سي تي اسکن مايعات فراوان بنوشيد.
- مصرف مايعات فراوان قبل و بعد از انجام سي تي اسکن منجر به دفع سريعتر مواد حاجب از کليه و در نتيجه کاهش عوارض ناشي از آن مي گردد. اين موارد در بيماران پرخطر نسبت به مواد حاجب مانند (مولتيپل ماليوما, شيرخواران و افراد ديابتي) ضروري است.
- از ساعت ۶ قبل از انجام آزمايش, از خوردن و آشاميدن خودداري فرماييد (در صورتيکه قرص ديابت مصرف مي شود سه ساعت قبل از آزمايش با کمي آب ميل شود )
- در صورت داشتن آلرژي هاي مختلف اعم از فصلي, داروئي و مواد غذايي قرص پردنيزولون (Prednisolon) توسط راديولوژيست تجويز شده که از ۲روز قبل هر ۸ساعت مصرف کنيد.
اقدامات لازم قبل از انجام (CT scan)
- اگر به هر دليلي قادر به رعايت آمادگي هاي مورد نياز جهت انجام آزمايش نمي باشيد منشي پذيرش را مطلع سازيد.
- چنانچه مبتلا به هرکدام از بيماري هاي ديابت, قلبي-عروقي, فشار خون, کليوي, دستگاه تنفسي (آسم, تنگي نفس), هپاتيت, ايدز, سل و هرگونه حساسيت (مانند دارو,غذاها و مواد لاتکس و .. ) مي باشيد, منشي پذيرش را مطلع سازيد.
- اسناد پزشکي خود مانند سونوگرافي, آزمايش و همچنين داروهاي تزريقي که توسط راديولوژيست تجويز شده را همراه بياوريد.
- به همراه داشتن جواب آزمايش اوره-کراتين (BUN-CR) حداکثر با تاريخ يک ماه قبل بخصوص ذر بيماران ديابتي ضروري است.
- خانم هاي بادرار حتما منشي پذيرش يا تکنولوژيست را مطلع سازند.
روش انجام CT scan
با توجه به نوع CT scan درخواستي ممکن است بخش تصويربرداري ماده حاجب خوراکي تجويز کند که طبق دستور بايد مصرف گردد، معمولا يک بطري ۱.۵ ليتري از مخلوط ماده حاجب و آب معدني مي باشد.
در روز انجام آزمايش هر ۱۵ دقيقه يک ليوان از داروي حاجب را ميل نموده تا دارو به خط نشان در روي بطري برسد که بايد حدود ۱.۵ زمان ببرد. ضمنا باقيمانده داروي موجود در بطري را همراه بياوريد.
تا حد امکان طي مدت خوردن داروي حاجب تحرک داشته باشيد تا ماده حاجب در روده ها پيش رفته و به انتهاي روده بزرگ برسد.
لازم به ذکر است با توجه به شرايط هر بيمار، اين زمان ممکن است کوتاه تر يا طولاني تر باشد که تکنولوژيست مربوطه اقدامات لازم را انجام مي دهد . شکيبايي شما در حين انجام کار با کيفيت بالاتر بسيار حائز اهميت مي باشد.
جهت تزريق داروي حاجب، يک مسير وريدي حتي الامکان از وريدهاي دست(آنژيوکت) مطابق با وضعيت رگ شما برقرار خواهد شد.
ضروري است تمام اجسام فلزي، جواهرات و لباس هاي خود را خارج نموده و از لباس هاي مخصوص بيمار موجود در بخش استفاده کنيد. حتي الامکان در روز انجام آزمايش جواهرات و زيورالات قيمتي همراه نداشته باشيد.
تمامي مراحل آنژيوکت زدن و تزريق کردن تحت نظر راديولوژيست و کارشناس مربوطه انجام مي شود تا در صورت بروز حساسيت هاي احتمالي، اقدامات لازم انجام شود.
اقدامات لازم بعد از انجام CT Scan
- به مدت ۲۴ ساعت پس از اتمام آزمايش، آب و مايعات فراوان جهت خروج سريعتر مواد حاجب از کليه ها مصرف نماييد.
- توصيه مي شود که در صورت شيردهي به صورت موقت ( حدود ۶ ساعت) متوقف گردد.
- در صورت تورم و کبودي در محل تزريق تا ۲۴ ساعت از کمپرس سرد استفاده نماييد.
- بعد از انجام آزمايش و اتمام کار مي توانيد به رژيم معمول غذايي خود ادامه دهيد.
