امروزه کشور های دنیا در کنار همه گیری بیماری کوید ۱۹ که از زمان شروع این بیماری تا کنون موجب مرگ حدود ۳ و نیم میلیون نفر در جهان شده است، با تلفات شدید و پایدارتری ناشی از اپیدمی مصرف دخانیات که سالانه موجب مرگ ۸ میلیون نفر می شود مواجه هستند. طبق مستندات سازمان جهانی بهداشت علاوه بر اینکه مصرف دخانیات عامل اصلی خطر ابتلا به بیماریهای غیر واگیر بوده، مصرف و مواجهه با دود دخانیات خطر ابتلا به نوع شدیدی از بیماری های ویروسی همانند کووید ۱۹ را افزایش خواهد داد.
درحال حاضر از یک ميليارد و یکصد میلیون نفر از جمعيت جهان که دخانیات مصرف می کنند، ۸۴ درصد دركشورهاي درحال توسعه زندگي مي‌كنند که نيمي از این مصرف كنندگان به علت ابتلا به بيماريهاي مرتبط جان خود را در سنین میان سالی و بهرهوری از دست می دهند. این رویداد حاصل طمع صنایع دخانی به بازار بکر مصرف دخانیات در منطقه بوده است که بار سنگین تبعات آن را دولت هایی که به صنعت دخانیات به عنوان یک صنعت پایدار توجه دارند به دوش می کشند؛ غافل از اینکه جوانان و نوجوانان کشورشان هدف اصلی این صنایع برای جایگزینی با جان باختگان دخانیات هستند. عموما، رونق صنعت دخانیات در کشورهای در حال توسعه، همراه با تضعیف قوانین کنترلی و پیشگیرانه از مصرف این ماده مرگ آور است. چانه زنی عوامل این صنایع برای وضع و اخذ مالیات و عوارض کمتر، مستثنی نمودن محیط هایی برای مصرف دخانیات و توسعه صنعت تولید دخانیات و کشت توتون با کارگر ارزان قیمت، ایجاد تنوع در برندهای مصرفی و بسته بندی گمراه کننده، معرفی محصولات جدید، افزودن عطر و طعم به تنباکو، ارایه نمونه های رایگان و نمایش محصولات دخانی در معرض دید عموم، تبلیغات گسترده در فیلم ها و برنامه های تلویزیونی، رسانه های اجتماعی و تاثیرگذار از این دست مداخلات تضعیف کننده قوانین است، که از یک سو وابستگی آنها به دلیل عدم سرمایهگذاری روی صنایع مادر و کشاورزی محصولات استراتژیک و از سوی دیگر گسترش شیوع مصرف و کاهش بهرهوری را به ارمغان می آورد.
پس از گذشت پانزده سال از اجرایی شدن کنوانسیون کنترل دخانیات سازمان جهانی بهداشت، با توجه به اهمیت محافظت از سلامت عمومی در برابر ترفند های صنایع دخانی از طریق پیشگیری از شروع مصرف و تشویق مصرف کنندگان به ترک دخانیات، و حمایت از برنامه های کنترل دخانیات در چارچوب تعهدات کشورهای عضو به این معاهده بین المللی، سازمان جهانی بهداشت شعار روز جهانی بدون دخانیات در سال جاری (۳۱ می مصادف با ۱۰ خردادماه) را «تعهد برای ترک دخانیات» اعلام نموده است.
خوشبختانه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با دارا بودن شبکه عظیم خدمات بهداشت اولیه، خدمات مشاوره ترک دخانیات را به عنوان بخشی از استراتژی جامع کنترل دخانیات، توسط کارکنان خدوم سلامت در مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی کشور در قالب بسته های خدمت ادغام یافته ارایه می کند. راهاندازی خط ملی تلفن مشاوره ای ترک دخانیات و توسعه این خدمات در بخش خصوصی، در دستورکار معاونت های بهداشت و درمان این وزارت قرار گرفته است تا ان شاا… با تلاش دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور در اجرای قانون و برنامه های ابتکاری نظیر توسعه شهرها و روستاهای بدون دخانیات و با اطلاع رسانی مناسب، شاهد افزایش تقاضای عمومی برای ترک دخانیات و کاهش شیوع مصرف دخانیات باشیم.
اخذ کرسی ریاست نهمین اجلاس اعضای کنوانسیون کنترل دخانیات نیز توسط جمهوری اسلامی ایران دستاورد بزرگی در سطح بین الملل بود که در نتیجه تلاش چندین ساله‌ای فعالان کنترل دخانیات در کشور محقق شد. ریاست این کنفرانس جهانی در سال جاری که با حضور ۱۸۲ کشور عضو، ناظران و جمع کثیری از سازمان‌های بین المللی فعال در این حوزه منعقد خواهد شد، موقعیت بسیار خطیری است که همکاری همه سازمان‌ها و دستگاه‌های ذیربط را برای حفظ و تقویت اجرای معاهده بین المللی کنترل دخانیات و قانون جامع کنترل و مبارزه کلی با دخانیات ایجاب می‌کند. حفظ این جایگاه جدا از اهمیت آن در سطح بین الملل، فرصتی است برای عمل به تعهداتمان در جهت پیشگیری و کاهش شیوع مصرف دخانیات که نوید دهنده ارتقای سلامت عمومی و بهره وری، نشاط و رفاه عمومی خواهد بود.
