پروستات چيست و بزرگي پروستات به چه معني است؟
پروستات يك غده اندازه گردو است كه فقط در مردان وجود دارد و در كف مثانه قرار گرفته و مجاري ادرار (لوله اي كه ترشحات مثانه را از طريق مجراي آلت تناسلي به خارج هدايت مي كند) مواد مترشحه اين غده را عبور مي دهد. عملكرد پروستات توليد مايعي است كه از اجزاي مايع مني مي باشد و در تغذيه اسپرم نقش دارد.
وقتي مردان به ۴۰ سالگي مي رسند ، غده پروستات شروع به بزرگ شدن مي كند و مجاري ادرار را منقبض كرده و عبور ادرار از مثانه را مشكل مي كند. هدف جراحي برداشتن بخش بزرگي از پروستات است به عبارتي گشاد كردن گذرگاه ادرار و شبيه خالي كردن هسته درون سيب است.
درمان بزرگي پروستات چيست؟
اين بيماري به دو روش جراحي و غير جراحي قابل درمان است
روش غير جراحي يا دارويي:
روش غير جراحي:در بعضي مردان در مراحل اول بيماري يا قبل از انجام عمل جراحي، درمان هاي دارويي توصيه مي شود تا نشانه هاي بيماري را بهبود دهد . بعضي اوقات اين داروها براي مدت طولاني مثلا چند ماه يا چند سال موثر مي باشند ولي در بعضي مردان نيز موثر واقع نمي شود و در نهايت لازم است جراحي انجام شود.
دو دسته اصلي دارويي ( تاثير ۲-۳ روزه ) وجود دارد:
- داروهايي كه باعث كوچك شدن پروستات مي شوند مثل فياستدايد
- داروهاي كه باعث كاهش التهاب پروستات و عضلات روان مي شود و علائم انسدادي را كم مي كند مثل تامسولوسين
- اگر براي فردي درمان دارويي مؤثر باشد معمولاً در ۳-۴ روز پس از شروع دارو علائم بهترمي شود . اما براي قضاوت در مورد تأثير واقعي نياز به حداقل ۲ تا ۳ ماه مصرف مداوم دارو است.
روش جراحي:
دو روش اصلي براي جراحي پروستات وجود دارد:
- جراحي آندوسكوپي و خارج كردن پروستات از طريق مجراي ادرار TURP
- جراحي باز: امروزه حدود ۹۸% جراحي هاي پروستات به روش TURP و از طريق مجراي ادراري بدون ايجاد برش روي شكم انجام مي شود.
مراقبت هاي قبل از عمل:
قبل از عمل جراحي ، توسط پزشک معاينه مي شويد و نوبت عمل براي شما تعيين مي گردد . در اين زمان بايد ليست داروهاي مصرفي خود را همراه بياوريد ، زيرا مصرف برخي داروها مثل آسپرين ، پلاويکس ( گلوپيدوگرل ) و وارفارين بايد براساس نظر پزشک چند روز پيش از جراحي قطع شود
مراقبت هاي پس از عمل:
بعد از عمل پروستات يك سوند در مجرا قرار داده مي شود كه هم باعث خروج خون و ادرار مي شود و هم امكان شستشوي مثانه از طريق آن وجود دارد. در روش TURP معمولاً بعد از ۲۴ ساعت و در روش جراحي باز معمولاً بعد از ۵ تا ۷ روز اين سوند خارج مي شود . ( بعد از شفاف شدن ادرار معمولاً سوند برداشته مي شود .) ( اولين ادرارها بعد از برداشتن سوند ممكن است همراه با درد ، ناراحتي و سوزش باشد كه بتدريج برطرف مي شود.)
بعد از هوشياري كامل مي توانيد از تخت بلند شده و در بخش قدم بزنيد . در اين نوع جراحي نياز به بي حركتي يا استراحت زياد نيست.
توصيه مي شود از مايعات به ميزان كافي استفاده كنيد اما افراط در مصرف مايعات توصيه نمي شود معمولاً يك ليوان مايعات در هر ساعت مقدار مناسبي است . مصرف مايعات زياد از حد با افزايش حجم ادرار ممكن است به جدار مثانه فشار وارد كرده و باعث ناراحتي شود.
نوشيدن مايعات كافي همچنين سبب جايگزين شدن خون از دست رفته حين عمل شده و باعث احساس بهبودي نيز مي گردد.
احتياج به استراحت طولاني مدت بعد از جراحي پروستات نيست اما توصيه مي شود فعاليت هايتان را براي ۶-۴ هفته محدود كنيد. در اين مدت مي توانيد پياده روي و ورزش هاي سبك انجام دهيد اما از انجام فعاليت ها و ورزش هاي سنگين مثل بلند كردن اجسام ، رانندگي طولاني مدت و ورزش هاي شديد ۸-۶ هفته خودداري كنيد.
بعد از ۴ هفته مي توانيد فعاليت جنسي طبيعي خود را از سر بگيريد.
عوارض TURP :
اصولاً اين جراحي ها عوارض اندكي دارند و ميزان بروز آن نيز بسيار كم است.
عوارض اصلي عبارتند از:
- خونريزي
اغلب بيماران بعد از جراحي پروستات خون در ادرار دارند ولي اين به ندرت نشانه يك مشكل است. وضعيتي به نام خونريزي ثانويه معمولاً بعد از هر جراحي ايجاد مي شود كه اين نيز غير معمول نيست ولي خونريزي بسيار زياد كه جبران نمي شود اغلب مربوط به نقص عوامل انعقادي است. بعضي اوقات بيماران قادر به دفع ادرار نمي باشند كه ناشي از خون و لخته است كه نياز به پذيرش مجدد در بيمارستان دارند. براي اين افراد سوند گذاشته شده و شستشوي مثانه مجدداً انجام خواهد شد . بيشتر بيماران يك خونريزي ثانويه را كه بدون هيچ مداخله اي جبران مي شود، تجربه مي كنند. علت آن نامعلوم است ولي اغلب در بيماراني كه زودتر از موعد مقرر مبادرت به بلند كردن اجسام سنگين ميكنند ديده مي شود.
- عفونت ادراري:
عفونت ادراري غير شايع نيست ولي ندرتاً مشكل ساز مي شود و به آساني با آنتي بيوتيك درمان مي شود. علائم عفونت ادراري عبارتند از :
-۱ سوزش و ناراحتي به هنگام دفع ادرار
-۲ تكرر ادرار
-۳ تب
-۴ احساس گرما، سرما و لرز
- مثانه بيش فعال( نوروژنيك):
بعضي از بيماران دچار تكرر ادرار مي شوند و در طول شب چند نوبت نياز به دستشويي رفتن دارند . اين نشانه ها در موارد بسياري ظرف دو تا سه ماه برطرف مي شود ولي تعداد كمي نيز نياز به درمان دارند . درمان اين مشكل معمولاً به شكل خوراكي و به صورت قرص است.
- اختلال در عملكرد جنسي:
برخي از افراد به دنبال جراحي پروستات دچار اختلالاتي در عملكرد جنسي مي شوند از جمله:
حدود ۱۰% از مرداني كه از نظر جنسي فعال بوده اند بعد از جراحي دچار اختلال در نعوظ مي شوند براي اين عارضه درمانهاي مختلفي وجود دارد و اغلب با درمان تا حد زيادي بهبودي حاصل مي شود.
عده اي از افراد دچار بازگشت مني به داخل پروستات حين انزال مي شوند كه روي احساس ادرار تأثير مي گذارد و سپس با ادرار خارج مي شود.اين عارضه خطر خاصي ندارد. در اين موارد حتماً با پزشك معالج مشورت كنيد.
به خاطر داشته باشيد حتي در صورت ابتلا به اين عوارض اغلب باروري دچار اشكال نشده و مرداني كه جراحي پروستات كرده اند به طور طبيعي يا با استفاده از روش هاي لقاح مصنوعي قادر به بچه دار شدن هستند.
- بي اختياري ادراري:
احتمال بروز بي اختياري ادراري بعد از جراحي پروستات بسيار كم است و اغلب ناشي از بيش فعالي مثانه است . بسياري موارد بي اختياري ادراري خود به خود برطرف مي شود . در صورت بروز اين مشكل با پزشك خود مشورت كنيد.
- ورزش تقويت عضلات لگن :
هنگام دفع ادرار سعي کنيد ادرار خود را متوقف کرده و دوباره وصل کنيد . عضلاتي که در اين هنگام منقبض مي شوند ، عضلات کف لگن هستند . سپس در مواقعي که در حال ادرار کردن نيستيد اين عضلات را منقبض کرده ، ۵ ثانيه نگه داشته و سپس منبسط کنيد .
